Taakmutaties, decentralisatie-uitkeringen (DU) en integratie-uitkeringen (IU) meicirculaire 2022
IU Inburgering: leerbaarheidstoets
De leerbaarheidstoets is onderdeel van de brede intake in de Wet inburgering. De leerbaarheidstoets heeft als doel om inzicht te geven in het niveau van de Nederlandse taal dat een inburgeringsplichtige kan bereiken gedurende de inburgeringstermijn. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de begeleiding bij de afname van de leerbaarheidstoets. Concreet betekent dit dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het inplannen van de afspraken met de kandidaten voor de afname van de leerbaarheidstoets, het beschikbaar stellen van afnamelocaties en de begeleiding van de afname van de toets. Gemeenten hebben geen rol bij de verwerking of beoordeling van de leerbaarheidstoets. Arnhem ontvangt hiervoor vanaf 2022 circa € 51.000 ter dekking van deze kosten.
Suppletie uitkering bommenregeling
Gemeenten kunnen in aanmerking komen voor een bijdrage in de gemaakte kosten voor het
opsporen en ruimen van conventionele explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Op basis van de ingediende aanvraag ontvangt Arnhem in 2022 een bedrag van € 92.211 voor dekking van deze kosten.
DU Uitvoeringskosten klimaatakkoord
Vanaf 2023 tot en met 2030 krijgen gemeenten meer uitvoeringsmiddelen voor klimaat- en energiebeleid. Om de uitvoering van het bestaande klimaatbeleid in 2022 te kunnen voortzetten, ontvangen gemeenten in 2022 een overbruggingsbudget van € 40 miljoen. Dat is onvoldoende om de reeds in 2022 gewenste versnelling teweeg te brengen. Daarom wordt van de toekomstige uitvoeringsmiddelen € 74,331 miljoen naar 2022 verschoven. Deze € 74,331 miljoen wordt aan de gemeenten uitgekeerd door ophoging van de decentralisatie-uitkering. Over de resterende middelen die in het Coalitieakkoord zijn gereserveerd voor de uitvoeringskosten van medeoverheden voor het klimaatakkoord en aanvullend klimaatbeleid vinden nog gesprekken plaats tussen onder andere VNG, IPO en het Rijk. Arnhem ontvangt voor 2022 een bijdrage van € 886.687.
DU Brede aanpak dak- en thuislozen
Het kabinet zet in op het voorkomen van dakloosheid, om- en afbouw van de maatschappelijke opvang en het realiseren van woonplekken met passende ondersteuning voor (dreigend) dakloze jongeren en volwassenen. Het kabinet stelt daarvoor structureel € 65 miljoen beschikbaar. Hiervan wordt in 2022 een bedrag van € 61,9 miljoen verstrekt aan centrumgemeenten maatschappelijke opvang/beschermd wonen. De overige € 3,1 miljoen blijft op de VWS-begroting en wordt gebruikt voor landelijke subsidies, monitoring, opdrachten en APK kosten. Arnhem ontvangt in 2022 € 1.373.538. De brede aanpak dak- en thuisloosheid zet in op om- en afbouw van maatschappelijke opvang en het realiseren van woonplekken met passende ondersteuning. De middelen 2022 zijn in Arnhem nodig voor tijdelijke uitbreiding van de opvang van jongeren en van gezinnen, in afwachting van resultaten van projecten in het kader van wonen voor aandachtsgroepen. Tevens zijn de middelen nodig ten behoeve van een pilot beschutte opvang volwassenen (draaideurcliënten). Deze middelen zijn voorlopig alleen voor 2022 toegekend, en de inzet van deze middelen zijn onderdeel van de structurele inzet op de brede aanpak dak- en thuisloosheid.
DU Crisisdienstverlening
In juli 2021 heeft het ministerie van SZW en OCW samen met verschillende partijen uit het onderwijs en arbeidsmarktveld afspraken vastgelegd in een Landelijke Werkagenda Aanpak Jeugdwerkloosheid naar aanleiding van de coronacrisis.
Om jeugdwerkloosheid ten gevolge van de crisis te bestrijden en voorkomen is een Aanpak Jeugdwerkloosheid Arbeidsmarktregio Midden-Gelderland 2022-2024 opgesteld. Deze aanpak is gebaseerd op zowel de ter beschikking gestelde middelen middels de decembercirculaire 2020 als de nieuwe DU Crisisdienstverlening zoals opgenomen in de meicirculaire 2022. Arnhem ontvangt € 869.000 in 2022.
DU Vrouwenopvang: kind- en gezinsbescherming
Aan de decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang wordt in 2022 een bedrag van € 21 miljoen en over de periode 2023-2025 jaarlijks een bedrag van € 20 miljoen toegevoegd in het kader van kind- en gezinsbescherming. Arnhem ontvangt voor deze jaren circa € 700.000.
DU Gezond in de stad
In de meicirculaire wordt het landelijke bedrag voor Gezond in de Stad verhoogd met € 4,6 miljoen. In het kader van het actieprogramma Kansrijke Start van 12 september 2018 zijn in 3 tranches middelen via de decentralisatie-uitkering Gezond in de Stad aan het gemeentefonds toegevoegd voor gemeenten die een lokale coalitie willen vormen rondom de eerste 1000 dagen van kinderen. Bij deze meicirculaire worden middelen voor een extra 4e jaar Kansrijke Start toegevoegd. Arnhem ontvangt hiervoor in 2022 € 43.782.
DU einde lening inburgeringsplichtig
In 2022 ontvangen gemeenten € 2,625 miljoen voor de ondersteuning van ELIPs. Deze afspraken zijn gemaakt in het bestuurlijk overleg van april 2020 tussen het ministerie van SZW en de VNG over het ondersteunen van de zogenaamde Einde lening inburgeringsplichtig (ELIPs). Dit zijn inburgeraars die hun lening voor de inburgering (vrijwel) volledig hebben uitgeput, maar nog steeds inburgeringsplichtig zijn. Gemeenten kunnen inburgeraars die tot deze doelgroep behoren begeleiden. Via een decentralisatie-uitkering worden hiertoe middelen aan gemeenten beschikbaar gesteld voor begeleiding en het in een beperkt aantal gevallen financieel ondersteunen van ELIPs bij het betalen van extra cursusuren of examengelden. De ELIPs-groep is in praktijk afgebakend als: “inburgeringsplichtige asielmigranten onder de Wet inburgering 2013 die nog niet aan de inburgeringsplicht hebben voldaan maar wel:
- € 9.500 hebben verbruikt van hun lening (ongeacht de termijn) of;
- € 7.500 hebben verbruikt van hun lening en waarvan de inburgeringstermijn binnen
12 maanden afloopt.”
Arnhem ontvangt hiervoor in 2022 een bedrag van € 26.923.
DU Experiment gesloten coffeeshopketen
De ministeries van JenV en VWS werken aan de opgave uit het regeerakkoord 2017 om het mogelijk te maken dat er een experiment gesloten coffeeshopketen komt. Hiervoor is weten regelgeving opgesteld en zijn tien gemeenten aangewezen waar het experiment zal plaatsvinden. Door deelname aan het experiment krijgen deze gemeenten extra taken en bevoegdheden met betrekking tot coffeeshops en coffeeshopbeleid. De bijdrage houdt verband met het uitvoeren van deze extra werkzaamheden, zoals het uitvoeren van toezicht en handhaving. De gemeenten ontvangen hiervoor een tegemoetkoming, bestaande uit een vaste component en een variabel deel afhankelijk van het aantal coffeeshops. Voor de jaren 2022 tot en met 2024 bedragen de middelen jaarlijks landelijk € 1,378 miljoen. De verdeling over de gemeenten is voor elk van de jaren gelijk en gebaseerd op
een vaste component en een variabel deel, afhankelijk van het aantal coffeeshops per gemeente. Arnhem ontvangt voor 2022 tot en met 2024 elk jaar € 162.500. In het regeerakkoord van 2017 is afgesproken dat er een experiment komt met de teelt en verkoop van hennep of hasjiesj voor recreatief gebruik. Dit moet plaatsvinden in een gesloten coffeeshopketen, vrij van criminaliteit. Het doel van het experiment is om te bekijken of en hoe een gesloten coffeeshopketen mogelijk is. In het regeerakkoord van 2021 is onlangs besloten het experiment voort te zetten. De gemeente Arnhem neemt deel aan dit experiment en uit hoofde van dit experiment is een nieuwe DU opgenomen in de meicirculaire 2022. Op dit moment bevindt het experiment zich nog in de opstartfase. Ook in deze fase van het experiment is het van belang dat er aan de reeds opgezette aanpak uitvoering gegeven kan worden. Daarnaast zijn deze middelen ook noodzakelijk voor de uitvoering van de nog op te starten experimentfase. Voor de uitvoering van deze fase is rekening gehouden met toevoeging van deze middelen.
DU Uitstapprogramma prostituees
Het kabinet stelt sinds 2021 geld beschikbaar voor een landelijk dekkend netwerk van uitstapprogramma’s om mensen die de prostitutie willen verlaten, hierbij te ondersteunen.
In de septembercirculaire 2020 zijn meerjarig middelen toegevoegd voor het uitstapprogramma voor prostituees. Voor 2022 komt naast de structurele € 3 miljoen eenmalig € 1 miljoen extra
beschikbaar. Een uitstapprogramma is een programma waarbinnen begeleiding van prostituees
plaatsvindt bij het vinden van werk of overige dagbesteding buiten de prostitutie. De programma’s hebben nadrukkelijk als doel om de stap naar ander werk dan prostitutie te vergemakkelijken en daarin ondersteuning te bieden. Arnhem ontvangt een bedrag van € 42.265.
DU Veilige steden
In totaal 15 steden ontvangen in 2022 een bedrag van € 0,520 miljoen in verband met het programma Veilige Steden. Het programma heeft als doel de sociale veiligheid van vrouwen in de publieke ruimte te vergroten. Arnhem krijgt hiervoor in 2022 een bedrag van € 30.000. Hiervoor wordt een voorlichtingscampagne ontwikkeld waarvoor een financiële bijdrage is gevraagd aan programma Veilige Steden. Door middel van deze uitkering kan het voorlichtingsprogramma in 2022 ontwikkeld worden.
DU Informele scholing
De gemeenten Arnhem, Ede en Tilburg ontvangen ieder een bijdrage van € 50.000 in 2022 voor projecten die zij ontwikkelen op het gebied van informele scholing. De gemeenten in kwestie zetten in op brede kennisontwikkeling over informele scholing in hun regio en versteviging van het lokale aanbod.
Taakmutatie Energietoeslag
Op 15 maart jl. is het wetsvoorstel eenmalige energietoeslag lage inkomens (voorstel van wet
houdende wijziging van de Participatiewet in verband met het eenmalig categoriaal verstrekken van
een energietoeslag aan huishoudens met een laag inkomen) ingediend bij de Tweede Kamer. Met
het wetsvoorstel krijgen gemeenten de bevoegdheid om dit jaar via categoriale bijzondere bijstand
een eenmalige tegemoetkoming voor de gestegen energieprijzen toe te kennen aan huishoudens
met een laag inkomen. Voor de uitvoering en uitgifte van de eenmalige aanvullende tegemoetkoming – voor huishoudens met een laag inkomen - heeft het kabinet in maart 2022 een eenmalig budget van € 679 miljoen beschikbaar gesteld. In de voorjaarsbesluitvorming is een aanvullend bedrag van € 175 miljoen beschikbaar gesteld, waardoor het totaal beschikbare bedrag uitkomt op € 854 miljoen. Deze middelen worden via de algemene uitkering aan gemeenten verstrekt.
Zoals gemeld in de brief aan de Tweede Kamer van 15 maart jl. is het gemeenten toegestaan vooruitlopend op de inwerkingtreding van het wetsvoorstel al tot uitbetaling van de eenmalige energietoeslagen over te gaan. De VNG en gemeenten hebben hier ook om verzocht. Arnhem ontvangt in 2022 € 10.955.000 ter dekking van deze kosten.
Taakmutatie Eigen bijdrage huishoudelijke hulp
In het Coalitieakkoord is opgenomen dat dit kabinet werkt aan een aanpassing van de eigen
bijdrage voor de huishoudelijke hulp in de Wmo. De komende periode wordt deze maatregel met
cliënten, gemeenten en het Centraal Administratie Kantoor (CAK) uitgewerkt. De maatregel vraagt
een wetswijziging en vergt een aanzienlijke implementatietijd waardoor de beoogde datum van
inwerkingtreding op 1 januari 2025 is gesteld. De aanpassing dient vanaf 2025 te leiden tot een
landelijke taakstellende besparing van € 95 miljoen. De algemene uitkering wordt vanaf 2025 met dit bedrag verlaagd. Voor Arnhem betekent dit een verlaging van ruim € 1,2 miljoen vanaf 2025. Dit kan naar verwachting in het beleidsveld worden opgevangen doordat hogere bijdragen worden geïncasseerd. Aangezien dit niet met zekerheid is te zeggen, wordt hiervoor wel een risico opgenomen.
Taakmutatie toezicht en handhaving voor EPBD III
De algemene uitkering wordt in 2022 met € 1,797 miljoen verhoogd in verband met de tweede
herziening van de Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD III). De regeling is op
10 maart 2020 geïmplementeerd en heeft als doel om de energie-efficiëntie van gebouwen te
verbeteren. Naar aanleiding van EPBD III is er een verplichting geïntroduceerd voor documenteren
van de energieprestatie van een installatie, voor het installeren van zelfregulerende apparatuur per
verblijfsruimte en voor laadinfrastructuur voor elektrische auto’s. Ook zijn de eisen voor de
energieprestatie van technische bouwsystemen en de keuring van verwarmingsinstallaties en
airconditioningssystemen aangepast. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het toezicht en de
handhaving. Informatie over de jaren 2023 en verder volgt in een volgende circulaire. Arnhem krijgt hiervoor in 2022 € 15.872 ter dekking van deze kosten van de ODRA.
Taakmutatie Versterken dienstverlening gemeenten
Systeemleren
In de reactie van het kabinet van 15 januari 2021 op het rapport Ongekend onrecht van de
Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) is toegelicht dat naast de
hersteloperatie voor getroffen ouders en kinderen, ook maatregelen nodig zijn die structureel tot
brede verbeteringen in beleid en uitvoering moeten leiden. Onderdeel hiervan is het versterken van
de dienstverlening bij alle onderdelen van de overheid, waaronder de gemeenten. Het kabinet heeft
besloten voor het versterken van de dienstverlening bij gemeenten en het extra ondersteunen van
mensen in kwetsbare posities voor de periode tot en met 2027 in totaal € 150 miljoen per jaar
beschikbaar te stellen. De bedragen zijn reeds verwerkt in de decembercirculaire 2021. Er was al € 5 miljoen landelijk beschikbaar via de algemene uitkering voor systeemleren. In de meicirculaire
worden de middelen van de decentralisatie-uitkering Systeemleren met ingang van 2023
additioneel toegevoegd aan de algemene uitkering. Arnhem krijgt van 2023 tot en met 2027 circa € 66.000.
Taakmutaties, decentralisatie-uitkeringen (DU) en integratie-uitkeringen (IU) december- en septembercirculaire 2021
IU Beschermd wonen: nacalculatie uitname WLZ
De ophoging van de structurele uitname vanaf 2022 met € 149 miljoen vanwege de openstelling van de Wet langdurige zorg (Wlz) voor mensen met een psychische stoornis per 1 januari 2021. Het ministerie van VWS, het ministerie van BZK en de VNG hebben afspraken gemaakt over de wijze van nacalculatie van het naar de Wlz over te hevelen budget en de verdeling over de centrumgemeenten. In de meicirculaire 2020 (paragraaf 3.2-2) is hiervoor reeds € 495 miljoen structureel overgeheveld van de integratie-uitkering Beschermd wonen naar de Wlz. Omdat er meer cliënten dan oorspronkelijk geraamd zijn overgegaan van Wmo beschermd wonen naar de Wlz vindt er in deze circulaire een aanvullende uitname plaats van € 149 miljoen. Voor Arnhem betekent dit een verlaging van circa € 5,4 miljoen die vanuit het beleidsveld gedekt kan worden, omdat er ook minder kosten zijn.
DU Aanpak laaggeletterdheid
In de septembercirculaire 2019 zijn voor de periode 2020 – 2024 middelen beschikbaar gesteld voor de meerjarige aanpak van laaggeletterdheid. In de septembercirculaire 2021 zijn actuele maatstafgegevens voor de verdeling van 2022 beschikbaar gekomen en verwerkt. De nieuwe (definitieve) verdeling 2022, evenals een raming voor de jaren 2023 en 2024, is opgenomen deze circulaire. Arnhem krijgt voor 2022 tot en met 2024 een bedrag van respectievelijk € 163.000, € 177.000 en € 196.000.
DU Gemeenteraadsverkiezingen
Het kabinet stelt € 30,38 miljoen voor 2022 beschikbaar om gemeenten te compenseren voor de extra kosten die zij moeten maken bij het organiseren van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 gezien de huidige epidemiologische situatie. De extra kosten hangen onder meer samen met het huren van locaties en het inhuren van stembureauleden voor het vervroegd stemmen op de maandag en dinsdag voorafgaand aan de reguliere dag van stemming, met aanvullende kosten voor de inrichting van stemlokalen, en met het mogelijk moeten huren van alternatieve locaties die in de coronacrisis beter geschikt zijn om als stemlokaal in te richten. Het bedrag wordt uitgekeerd in de vorm van een decentralisatie-uitkering en verdeeld op basis van het aantal kiesgerechtigden per gemeente. Daarbij is een gedifferentieerd bedrag per kiesgerechtigde naar gemeenteomvang gehanteerd. Arnhem ontvangt in 2022 € 272.508.
Taakmutatie aanvullend pakket en impuls re-integratie (coronamiddelen)
Als onderdeel van het steun- en herstelpakket stelt het kabinet in 2022 extra middelen beschikbaar voor de re-integratie van bijstandsgerechtigden (€ 14,740 miljoen in 2022). Gemeenten ontvangen deze extra middelen zodat zij de reguliere dienstverlening op peil kunnen houden nu de instroom in de bijstand toeneemt. Daarnaast ontvangen gemeenten in 2022 een tijdelijke impuls voor re-integratie (€ 43,438 miljoen) die gemeenten in staat stelt om de dienstverlening aan mensen die nu als gevolg van de crisis de bijstand instromen te intensiveren. Arnhem ontvangt voor beide onderdelen samen in 2022 bijna € 1,3 miljoen.
Taakmutatie extra middelen schuldenbeleid en bijzondere bijstand (coronamiddelen)
Als onderdeel van het steun- en herstelpakket stelt het kabinet in 2022 extra middelen voor het gemeentelijk schuldenbeleid (€ 30 miljoen in 2022) en de bijzondere bijstand (€ 15 miljoen in 2022) beschikbaar. Gericht op het bieden van snelle hulp en ondersteuning aan mensen die vanwege de crisis te maken krijgen met (dreigende) schulden- en armoedeproblematiek. Arnhem ontvangt in 2022 voor deze onderdelen samen € 637.000.
Taakmutatie rijksvaccinatieprogramma HPV mannen
Met ingang van 1 januari 2022 worden naast meisjes ook jongens in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma gevaccineerd tegen het Humaan Papillomavirus (HPV-virus). Daarnaast wordt de vaccinatieleeftijd verlaagd naar 10 jaar. Ten behoeve van deze taakuitbreiding wordt de algemene uitkering vanaf 2022 structureel opgehoogd met landelijk € 2,778 miljoen. De middelen zijn toegevoegd aan de eerder overgehevelde middelen voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma. Arnhem krijgt hiervoor structureel circa € 24.000.
Taakmutatie versterking dienstverlening gemeenten
In de reactie van het kabinet van 15 januari 2021 op het rapport Ongekend onrecht van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) is toegelicht dat naast de hersteloperatie voor getroffen ouders en kinderen, ook maatregelen nodig zijn die structureel tot brede verbeteringen in beleid en uitvoering moeten leiden. Onderdeel hiervan is het versterken van de dienstverlening bij alle onderdelen van de overheid, waaronder de gemeenten. Het kabinet heeft besloten voor het versterken van de dienstverlening bij gemeenten en het extra ondersteunen van mensen in kwetsbare posities voor de periode tot en met 2027 € 150 miljoen per jaar beschikbaar te stellen. Het Rijk kan zich voorstellen dat de transitie niet in deze periode kan worden voltooid en zal daarom vroegtijdig met de VNG het gesprek aangaan over de periode na 2027. Om de dienstverlening bij gemeenten te versterken en mensen in kwetsbare posities extra te ondersteunen heeft de VNG een visiedocument opgesteld met daarin activiteiten die met name inzetten op het vergroten van de menselijke maat in de dienstverlening, ontwikkeling van professionals en systematisch leren, zodat waar nodig structurele verbeteringen op zowel rijksniveau als gemeentelijk niveau worden doorgevoerd. Het visiedocument van de VNG is langs acht actielijnen uitgewerkt.
Voor Arnhem betekent dit een totaalbedrag van circa € 1 miljoen voor de jaren tot en met 2027, verdeeld over deze acht actielijnen. Daarnaast wordt een DU Systeemleren in 2022 ontvangen van € 312.500 en een DU Personen met verward gedrag van € 362.000 voor 2022 tot en met 2027.