Financiële koers van de beleidsontwikkelingen

In het coalitieakkoord zijn middelen beschikbaar gesteld voor een aantal onvermijdelijke ontwikkelingen. Daarnaast is een aantal beleidskeuzes op het terrein van de algemene middelen gemaakt. Deze zijn in onderstaande tabel opgenomen.

 
In het coalitieakkoord zijn de onvermijdelijke ontwikkelingen niet apart toegelicht. Hieronder worden deze punten die nu in de Begroting worden opgenomen toegelicht.

Stikstofagenda
De maatregelen in het kader van de stikstofagenda zoals ingezet in de Begroting 2022 worden ook in 2023 voortgezet.

Actualisatie BUIG
In lijn met het programmaplan ‘Doorbraak naar Werk’ en het realistisch en actueel begroten van BUIG (gebundelde uitkeringen), wordt de bijgestelde raming voor 2023 en verder voor de BUIG verwerkt in deze Begroting.

In de Perspectiefnota 2021-2024 is een voordeel van € 508.000 in 2021 en 2022 gemeld op de BRP-straat Zevenaar. Bij dit onderdeel van Burgerzaken kunnen asielzoekers uit het IND-centrum in Zevenaar zich inschrijven in de basisregistratie personen. Dit voordeel ontstaat doordat de compensatie voor de BRP-straat hoger is dan de kosten die Burgerzaken daarvoor maakt. Dit voordeel komt vanaf 2023 structureel ten gunste van de algemene middelen.

Voor de uitvoering van een aantal moties in het kader van diversiteit van het eigen personeel, is een uitvoeringsplan opgesteld. Hiermee wordt gewerkt aan een divers personeelsbestand en een inclusieve (werk)cultuur. Voor de uitvoering van het plan worden middelen vrijgemaakt. De komende jaren investeren we in totaal ruim € 1,4 miljoen per jaar extra in Inclusie & Diversiteit. Dit is verdeeld over meerdere programma's. in het stedelijke programma Welzijn en Inclusie wordt een totaalbeeld gegeven.

In november 2021 is amendement 21A62 (Extra budget 2022 Bridge to Liberation-experience) aangenomen om het tekort op de begroting van 2022 voor de Bridge to Liberation op te lossen. De subsidie voor 2022 is incidenteel opgehoogd met € 100.000 en de subsidie voor 2025 is verlaagd met hetzelfde bedrag. Daardoor ontstaat in 2025 een tekort van € 100.000 binnen de huidige subsidie van de gemeente Arnhem. Voor 2023 en 2024 wordt het subsidiebedrag met € 100.000 verhoogd en in 2025 met € 200.000.

De toenemende vergrijzing zorgt o.a. voor een grotere vraag naar huishoudelijke ondersteuning. Daarnaast wordt verwacht dat de toenemende krapte op de arbeidsmarkt invloed zal hebben op de zorg en tot tariefstijgingen zal leiden. Voor een deel is het streven om de toenemende zorgvraag op te vangen door het bieden van ondersteuning vanuit algemene voorzieningen (de sociale basis/ welzijn).

De vergrijzing zorgt voor een toenemende vraag naar woon-, rolstoel- en vervoersvoorzieningen (WRV). Daarnaast stijgen de kosten van nieuwe contracten mede als gevolg van de stijgende materiaalkosten.

De transitie naar zero emissie bij doelgroepenvervoer vraagt een investering vanaf 2024. Tevens ontvangt de BVO-DRAN een subsidie van de provincie die afgebouwd wordt naar € 0 in 2024 waardoor de bijdrage van de gemeenten hoger zal worden. In 2021 is een positief resultaat behaald op doelgroepenvervoer, dit resultaat wordt de komende jaren ingezet ter dekking van de transitie naar zero emissie en de afbouw van de provinciesubsidie.

In de laatste kwartalen van 2021 zijn de jeugdzorgkosten opgelopen vanwege hogere tarieven en een grotere zorgvraag. Deze trend zet zich in 2022 door. De verwachting is dat deze stijging voor een groot deel structureel is.

Voordeel binnen zorgbegroting
Op Wmo - begeleiding doet zicht een voordeel voor binnen de zorgbegroting. Dit komt door een combinatie van factoren. De inkoop 2020, waarbij de inzet van lichtere begeleiding aantrekkelijker is gemaakt ten opzichte van zwaardere begeleiding, heeft een blijvend effect. De aanpak van zorgfraude heeft als gevolg dat zorg doelmatiger wordt ingezet. Een deel van de Wmo-begeleiding is overgegaan naar wet langdurige zorg, waarvoor het Rijk verantwoordelijk is. Als gevolg van de coronacrisis is het aantal mensen dat gebruik maakt van activerend werk en groepsbegeleiding teruggelopen. Vooralsnog zijn de aantallen niet naar het oude niveau teruggekeerd. De verwacht is dat dit op termijn wel weer van toenemen.

Voor 2023 en 2024 is € 200.000 bestemd voor de uitvoering en/of cofinanciering van de korte termijn activiteiten uit de uitvoeringsagenda van het implementatieplan Nieuwe Haven.

Onderdeel van de ontwikkeling van de haven is dat woonfunctie beëindigd wordt. Voor het beëindigen van de woonfunctie, wat neerkomt op het uitkopen dan wel verplaatsten van 15 woonboten wordt € 0,5 miljoen extra begroot.

Het Rijk trekt zicht landelijk terug uit de regionale historische centra (RHC) zoals het Gelders Archief. De digitale rijksarchieven gaan volledig naar het e-depot van het Nationaal Archief. De RHC’s dienen een eigen voorziening op te richten. Het Rijk stelt middelen beschikbaar voor de opzet van het e-depot. Het beheer moet door deelnemers in de RHC's worden gedekt. Als deelnemer in het Gelders Archief leidt dit tot een structureel hogere bijdrage van € 54.000.

Voor de komende periode van drie jaar zijn nieuwe afspraken gemaakt voor de werkplekken van de Arnhemse sw-medewerkers bij of via Scalabor. In de raadsbrief ‘Continueren uitvoerend werkgeverschap Wsw door Scalabor’ van 7 december 2021 wordt dit toegelicht. De nieuwe afspraken betekenen dat we met ingang van 2023 een financiële bijdrage per SW-medewerker betalen aan Scalabor. De bijdrage loopt de komende jaren op naar 2,3 miljoen in 2026.

Voor de uitvoering van de wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) zijn in samenwerking met de Belastingdienst, UWV en Hypotheekverstrekkers een aantal pilots opgezet om te kijken hoe we op de beste manier uitvoering vorm kunnen geven. Deze pilots moeten worden naar een structurele aanpak.

Het Sportbedrijf wordt vanwege de aard van haar activiteiten extra hard geraakt door de stijding van de energieprijzen. Om dit te compenseren wordt voor 2023 de bijdrage verhoogd met € 300.000.

Er wordt € 150.000 extra budget voor ODRA begroot voor het uitvoeren van extra controles. Enerzijds als gevolg van inventarisaties op bedrijventerreinen waaruit blijkt dat er 300 bedrijven zijn die niet bij de ODRA bekend waren en anderzijds door nieuwe controlefrequenties als gevolg van een nieuwe risico-analyse van het bedrijvenbestand.

Naar schatting worden € 130.000 extra kosten per jaar gemaakt door de invoering van de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb). Met de Wkb (die tegelijk met de Omgevingswet in werking treedt) verdwijnt een aantal taken van de ODRA naar particuliere toezichthouders. Deze kosten kunnen niet meer verhaald worden door de leges maar zorgen nog wel voor werkzaamheden bij de ODRA.

In de Perspectiefnota 2022-2025 is aangegeven dan de afgelopen jaren een onevenwichtigheid is ontstaan tussen de formatieve en daadwerkelijk ingezette capaciteit bij het cluster Strategie, beleid en regie (SBR). Gebleken is dat deze onevenwichtigheid niet binnen het huidige begrote budget kan worden opgelost.

In 2019 is de Baseline Informatiebeveiliging Overheid ingevoerd als wettelijk kader waaraan gemeenten moeten gaan voldoen. Hiermee kunnen inwoners bij alle overheden hetzelfde niveau van veiligheid voor hun gegevens verwachten. Tegelijkertijd nemen externe dreigingen toe. Er worden extra middelen vrijgemaakt om de informatieveiligheid en de bescherming van persoongegevens naar een hoger niveau te brengen.

We zien wereldwijd een bovengemiddelde stijging in de kosten van informatievoorziening en ICT. Personeel in het vakgebied is schaars geworden, waardoor een stuwing in het loongebouw en extra inhuur onvermijdelijk lijkt. Dit leidt tot hogere lasten.

Open en transparante overheid: capaciteit informatievoorziening en kwaliteitssysteem
Om te voldoen aan de Wet Openbaarheid van Bestuur lopen momenteel al inspanningen. Er zijn nog achterstanden op het gebied van het toegankelijk maken van analoge en digitale archieven. Naar de toekomst toe moet het proces anders ingericht worden. Dit vraagt om investeringen die nu in de begroting worden opgenomen.

De Streekomroep Midden Gelderland (RTV Arnhem) is in ontwikkeling en bezig met verdere professionalisering. In 2021 en 2022 is incidenteel € 100.000 verstrekt uit de rijkscoronamiddelen. Voor een goed functionerende omroep zijn structurele middelen nodig. De uitwerking van het landelijk coalitieakkoord en gevolgen voor de toekomstige financiering worden gevolgd. Voor het Arnhems Mediafonds is in september 2021 een 2-jarige pilot gestart (uitvoering amendement). Hiervoor is € 130.000 incidenteel beschikbaar gesteld. Voor de verdere professionalisering worden structurele middelen vrijgemaakt.

Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen: Uitvoeren regionale agenda
In het coalitieakkoord zijn extra lasten voor de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen opgenomen. De kosten voor de uitvoering van de regionale agenda worden naar rato van inwonertal verdeeld over de regiogemeenten. Arnhem heeft voor 2022 op alle vijf de opgaven ingetekend en daarvoor vanuit de algemene middelen eenjarig een bedrag vrijgemaakt van € 412.000. Het totale bedrag voor 2022 is € 687.262. Van dit bedrag was reeds € 275.000 begroot. De begroting van de GMR en de bijbehorende regionale agenda wordt vanaf 2023 meerjarig gepresenteerd. Het gevolg van de meerjarenraming voor Arnhem is onjuist in het coalitieakkoord opgenomen. Hieronder bij de beleidsontwikkelingen voor Een duurzaam Arnhem wordt dit gecorrigeerd.

De afgelopen jaren zijn er beweegvoorzieningen aangelegd in de openbare ruimte. Voor het onderhoud van deze voorzieningen wordt een strucutreel budget van € 100.000 begroot.

Plan van aanpak woonwagenlocaties
Voor de onrendabele top op het plan van aanpak woonwagenlocaties worden extra middelen vrijgemaakt.

In de begroting worden extra middelen opgenomen voor de structurele capaciteit bij ODRA voor uitvoering en handhaving reguleringsinstrumentarium, onder andere voor goed verhuurderschap, kamerverhuur, handhaving regulering betaalbare koop en huur.

De komende jaren zullen diverse wegen die in de jaren 60 en 70 zijn aangelegd vervangen moeten worden. Dit drukt op het onderhoudsbudget voor wegen. Om onderhoudsachterstand en daarmee kapitaalvernietiging te voorkomen worden extra investeringsmiddelen vrijgemaakt.

Klantenservice
De Klantenservice is voor veel Arnhemmers de eerste ingang bij de gemeente. De afdeling verzorgt de telefonische contacten met de Arnhemse burgers en ondernemers via het op dit moment gratis telefoonnummer 0800-1809. Op jaarbasis zijn dat gemiddeld 150.000 telefoontjes. De Klantenservice werkt met een dagelijks dashboard, waardoor precies bekend is voor welke onderwerpen inwoners de gemeente Arnhem benaderen. Grote acties, zoals mailing of belastingaanslagen, worden van tevoren intern afgestemd om voorbereid te zijn om extra vragen. Naast telefonisch contact verzorgt deze afdeling ook onze Social Media kanalen en WhatsApp communicatie. Om de dienstverlening optimaal te houden wordt het budget structureel verhoogd.

Indexatie OZB obv CPI met extra ruimte tot 5% jaarlijks
De OZB-opbrengsten, exclusief are­aalontwikkeling, worden jaarlijks met 5 procent verhoogd. De verdeling van de OZB-opbrengst niet-woningen over eigenaren en gebruikers wijzigen we van 75%-25% naar 80%-20%.

Verhoging afvalstoffenheffing (in 4 jaar naar 95% kostendekking)
In vier jaar tijd wordt de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing verhoogd naar 95%.

Verhogen parkeertarieven
De parkeertarieven worden met 0,50 euro verhoogd voor parkeren op straat en in de gemeentelijke parkeergarages. De naheffingsaanslagen (boetes) worden volgens de wettelijke regeling verhoogd.

De algemene reserve biedt ruimte voor een vrijval van € 19,3 miljoen waarmee de weerstandsfactor boven de 1,4 blijft.

De financiële koers is in dit hoofdstuk verder in vier onderwerpen samengevat:

• Een DUURZAAM Arnhem
• Een GROEN Arnhem
• Een KANSRIJK Arnhem
• Een VERBONDEN Arnhem

In onderstaande tabel wordt duidelijk welke nieuwe middelen aanvullend op het coalitieakkoord op deze ontwikkelingen worden ingezet:

In de volgende paragrafen worden per onderwerp deze financiële ontwikkelingen ten opzichte van de vorige begroting nader toegelicht. Daarbij zijn in elke tabel telkens eerst de ontwikkelingen zoals opgenomen in het coalitieakkoord benoemd. Daaronder zijn de ontwikkelingen die zich na de presentatie van het coalitieakkoord hebben voorgedaan, weergegeven.