Financiële koers van de beleidsontwikkelingen

Inclusie
Arnhem zet zich in om een inclusieve gemeente te zijn waarin iedereen zichzelf kan zijn. Op diverse terreinen worden de komende jaren extra inspanningen geleverd om hieraan bij te dragen.

• Er wordt in 2023 € 79.000 en tot en met 2026 jaarlijks € 30.000 ingezet om ervaringsdeskundigen te laten bekijken hoe gebouwen, openbare ruimte en evenementen voor iedereen toegankelijk kunnen worden gemaakt en een plan om inclusieve speeltuinen te realiseren.
• Tot en met 2026 wordt jaarlijks € 299.000 ingezet om de positie van inwoners te versterken, onder andere door hoofdlooproutes in de openbare ruimte te verbeteren, inclusieve speeltuinen te realiseren en met een projectleider om het gemeentelijk vastgoed inclusiever te maken. Dit wordt in samenhang met het verduurzamen van het vastgoed opgepakt.
• Circa de helft van de stembureaus bevindt zich in panden die niet van de gemeente zijn. De toegankelijkheid hiervan wordt verbeterd met maatregelen per locatie en voorzieningen voor bepaalde doelgroepen. Hiervoor wordt in 2023 € 79.000 ingezet, € 45.000 in 2024 en structureel € 15.000 vanaf 2025.
• Om de inclusiviteit van de organisatie te verbeteren wordt Diversiteit en Inclusie meer centraal gesteld onder aansturing van de gemeentesecretaris of directeur Bedrijfsvoering.
• Om de gemeentelijke communicatie te verbeteren wordt vanaf 2023 structureel € 35.000 extra besteed aan de digitale toegankelijkheid. Daarnaast wordt in 2023 € 170.000 en € 80.000 ingezet om de communicatie inclusiever voor verschillende doelgroepen, begrijpelijker en toegankelijke te maken.
• Vanaf 2023 tot en met 2026 wordt jaarlijks een investeringsbudget van € 500.000 beschikbaar gemaakt voor investeringen om gemeentelijk vastgoed meer toegankelijk te maken. Dit wordt gezamenlijk met de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed aangepakt.
• Voor de aanpak van racisme en discriminatie wordt tot en met 2026 jaarlijks € 150.000 vrijgemaakt.

Culturele programmering
Het grootste deel van de cultuurmiddelen gaat naar de zes culturele basisvoorzieningen Rozet, Musis & Stadstheater Arnhem, Museum Arnhem, Luxor Live, Focus Filmtheater en Gelders Archief. Inclusief de meerjarenvoorzieningen, die voor hun specifieke functie in de stad worden gefinancierd. Circa 10% van de middelen gaat naar makers, kleinere culturele organisaties en breedtekunst, onder andere via de regelingen Producties Evenementen en Festivals (PEF), Amateurkunst en Stroomversneller. Er is meer geld voor programmering nodig om de ambities van Arnhem als stad van makers waar te blijven maken. Er wordt tot en met 2026 jaarlijks € 500.000 extra beschikbaar gesteld voor programmering waarbij we nog nader bezien hoe die in te zetten.

Ondersteuning en jubileum Sonsbeek
Met de afgelopen editie - die wegens corona niet in 2020 maar in 2021 heeft plaatsgevonden – heeft Sonsbeek haar positie op de internationale kunstkalender weer bewezen met een artistiek hoogwaardige en maatschappelijk relevante programmering. Daar kan met de komende jubileumeditie (75 jaar) op voortgebouwd waarbij de stad nog breder wordt aangehaakt. De begroting staat echter onder druk doordat de bijdragen vanuit het Mondriaanfonds en de provincie onzeker zijn. Dat geldt ook voor mogelijke Europese subsidie. Daarom wordt in 2023 € 500.000 en in 2024 € 750.000 gereserveerd voor de jubileumeditie van Sonsbeek.

Rozet - gebruikersonderhoud
In 2019 heeft Rozet een eerste verkennende analyse voor een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) laten opstellen voor haar gebouw Rozet Centrum. Vervolgens zijn er gesprekken geweest tussen Vastgoedbedrijf Arnhem, de huisvestingsmanager van Rozet en het bureau PVN. Het MJOP is in onderling overleg en goedbevinden aangepast naar de meest actuele inzichten. Hieruit blijkt dat er jaarlijks € 223.000 nodig is om het pand Rozet te onderhouden. Als gevolg van onder andere corona en loon- en prijsstijgingen staat de begroting van Rozet onder druk en kunnen zij dit knelpunt niet zelf ontvangen. Omdat de onderhoudslasten direct samenhangen met de verzelfstandiging, wordt dit knelpunt door de gemeente opgevangen.

Museum Arnhem
Zoals in het jaarverslag 2021 al gemeld, hebben afgelopen periode de afrondende werkzaamheden aan museum Arnhem plaatsgevonden. Inmiddels zijn bijna alle werkzaamheden afgerond, de meeste kosten gemaakt en komt de overschrijding op circa €550.000. Hiervan is al € 100.000 verwerkt in de begroting. Voor het resterende te activeren deel zullen de jaarlijkse kapitaallasten circa € 21.000 bedragen. De overschrijding is mede het gevolg van een langere bouwtijd en hogere kosten voor onder andere de beveiligingsinstallatie, renovatie van het rijksmonument en inrichting van het depot en verharde buitenterrein. De definitieve afrekening zal eind 2022 plaatsvinden.

Proces- en griffiekosten bezwaar en beroep
Een landelijke trend die al enige tijd te zien is in het belastinglandschap is de opkomst en aanhoudende groei van zogenaamde ‘No Cure No Pay’ bureaus. Deze bureaus richten zich op het bezwaar maken tegen belastingaanslagen, waarbij zij alleen betaald worden als de bezwaar makende partij in het gelijk wordt gesteld. Het aantal bezwaren stijgt door deze ontwikkeling als ook de proceskostenvergoedingen die uitgekeerd moeten worden. Daarnaast stijgen ook de proces- en griffiekosten bij beroepschriften. Deze trend is niet of nauwelijks beïnvloedbaar gebleken. De extra kosten van jaarlijks € 279.000 worden nu in de begroting opgenomen.

RTV Arnhem / Connect
In het coalitieakkoord is bij de onvermijdelijke ontwikkelingen een budget van € 100.000 structureel vanaf 2024 opgenomen voor de verdere professionalisering van RTV Arnhem. Deze professionalisering wordt reeds in 2023 ingezet. Om de activiteiten te continueren, wordt er ook voor 2023 € 100.000 ingezet.

Capaciteit burgerparticipatie
Om het actieprogramma ‘Samen maken we Arnhem’ verder te implementeren wordt de capaciteit bij burgerparticipatie uitgebreid. Wanneer de wetswijziging van inspraakverordening naar participatie-verordening dit jaar door de Eerste Kamer wordt vastgesteld, is capaciteit nodig voor de uitvoering hiervan. Voorgesteld wordt om voor vier jaar jaarlijks € 100.000 vrij te maken.

Burgerberaden
Om de burgerparticipatie te vergroten gaat Arnhem burgerberaden organiseren. Een burgerberaad is een groep willekeurige burgers die de gemeente adviseert. De selectie van de deelnemers via loting zorgt voor een representatieve vertegenwoordiging van inwoners. Voor de organisatie van burgerberaden wordt € 600.000 toegevoegd aan de nieuwe bestemmingsreserve Burgerberaden. Hiermee kunnen de komende jaren diverse burgerberaden worden georganiseerd.

Bewonersondersteuning
In het coalitieakkoord is een structureel bedrag van € 0,5 miljoen opgenomen voor het uitvoeren van bewonersondersteuning door maatschappelijke partners in de wijken. De afgelopen jaren betroffen de jaarlijkse lasten voor bewonersondersteuning echter circa € 0,9 miljoen, bekostigd uit incidentele budgetten. Rijnstad ontvangt al meerdere jaren een bedrag van rond de € 725.000 voor het uitvoeren van bewonersondersteuning. Een halvering kan onevenredige (financiële) schade toedienen aan de organisatie en levert daardoor frictiekosten op. Daarom moet een redelijke termijn van afbouw worden gehanteerd. Om die reden wordt voorgesteld in 2023 een incidenteel extra bedrag voor bewonersondersteuning beschikbaar van € 400.000 beschikbaar te stellen. Op deze manier ontstaat voldoende tijd om samen met partners in de wijken de behoefte aan bewonersondersteuning vanaf 2024 in de verschillende gebieden in kaart te brengen en wordt voldaan aan een redelijke termijn van afbouw van de subsidie.

Bevordering opkomst verkiezingen
De gemeente draagt zorg voor de organisatie van verkiezingen voor gemeenteraad, Provincie, waterschappen, Europees Parlement en Tweede Kamer. De opkomst in Arnhem is structureel lager dan in gemeenten van vergelijkbare omvang. We vinden het van belang dat Arnhemmers gebruik maken van hun stemrecht. Daarom worden de maatregelen om de opkomst te bevorderen geïntensiveerd. Hiervoor wordt tot en met 2026 jaarlijks € 50.000 vrijgemaakt.

Locatieprofielen voor evenementen
In het coalitieakkoord is opgenomen dat binnen het evenementenbeleid gewerkt gaat worden met locatieprofielen voor verschillende locaties, waarin onder andere ook duurzaamheidseisen worden opgenomen. Om organisatoren blijvend te stimuleren en faciliteren kan hierbij een gastheer/gastvrouw per locatie worden ingezet.  Om de locatieprofielen aan te laten sluiten op de omgevingswet en de omgevingsplannen, is per locatie een akoestisch onderzoek nodig. In totaal wordt voor twee jaar een budget van € 100.000 per jaar vrijgemaakt.

Lichtshow/vuurwerkshow op oudejaarsavond
Als Arnhem zijn we voorstander van een landelijk vuurwerkverbod. We zullen ons hiervoor hard maken bij het Rijk. Tot het zover is, voeren we een lokaal vuurwerkverbod in. Als alternatief voor dit verbod op consumentenvuurwerk, organiseren we een lichtshow of een vuurwerkshow op Oudejaarsavond.
Een vuurwerkshow moet echt impact maken om daadwerkelijk als alternatief voor eigen vuurwerk te worden gezien. In de loop van de komende jaren kunnen we een Arnhemse show verder ontwikkelen richting bijvoorbeeld een lichtshow. De kosten van een vuurwerkshow schatten we op basis van onderzoek bij andere steden in op € 150.000 per jaar, inclusief projectleider om dat goed en veilig te organiseren. Vanaf 2023 is hiervoor reeds € 25.000 in de begroting opgenomen. Voorgesteld wordt dit bedrag op te hogen met € 125.000 voor de jaren 2023 tot en met 2025 en daarna op basis van een evaluatie besluiten te nemen over het vervolg.

Veiligheidscoördinatie evenementen, manifestaties en demonstraties
Arnhem is een grote stad met een open karakter en dat heeft gevolgen voor de openbare orde en veiligheid. Een centraal station, uitgebreide horeca met vrije openingstijden en een professionele voetbalclub zijn verworvenheden die komen met verantwoordelijkheid. Zo gaat de opening van horeca en het nachtleven na corona gepaard met forse onregelmatigheden, tot aan ernstige aanrandingen toe. Gebeurtenissen elders in de wereld hebben hun weerslag op de aanzienlijke diasporagemeenschappen in Arnhem. Crises als de coronapandemie, de opvang van vluchtelingen en zeer recent de ontwikkelingen rond het stikstofdossier voeden de verharding en polarisatie. Het aantal demonstraties is verdubbeld, met steeds meer gevallen van geweldsdreiging. Met de huidige middelen kunnen we crises, evenementen en demonstraties onvoldoende in goede banen leiden en is het risico dat ze uit de hand lopen te groot. Met een investering van € 150.000 voor de jaren 2023 tot en met 2026 maken we een einde aan de overbelasting van de huidige capaciteit en kan worden voorzien in extra coördinatie en ondersteuning.

Beperken binnenstadsdistributie
In het coalitieakkoord is opgenomen dat we plannen maken om het aantal auto’s in en om de binnenstad terug te dringen en doorgaand verkeer en distributie aanzienlijk te beperken. Ten aanzien van zero emissie binnenstadsdistributie (waarvan Arnhem de intentie heeft uitgesproken om dit per 1-1-2025 te realiseren), is het noodzakelijk dat hiervoor aanvullende middelen worden gereserveerd. Voor de implementatie van een zero emissie binnenstadsdistributie wordt in 2023 en 2024 € 250.000 vrijgemaakt en daarnaast is € 100.000 structureel nodig voor het beheren en controleren van deze zone.

Voorbereiding Dutch Green week
In het coalitieakkoord is opgenomen dat in 2024 de Dutch Green week wordt georganiseerd. Om deze goed voor te kunnen bereiden is in 2023 een bedrag van € 100.000 begroot.

Gemeentepool
In het coalitieakkoord is opgenomen dat we voorkomen dat inhuur voor regulier werk wordt ingezet. Om toch snel in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen of wisselende behoeftes van de stad, stellen we een interne flexibele schil in. Hiermee kunnen we desgewenst ook snel op- en afschalen, maar wel op een goedkopere manier waarbij de kennis in de organisatie wordt geborgd. De gemeentepool is een antwoord op de vraag hoe we ervoor zorgen dat gemeente Arnhem op een toekomstbestendige manier nieuwe mensen weet te vinden (recruitment), binden, boeien en behouden (leren en ontwikkelen). De ontwikkeling van een gemeentepool houdt in dat we jaarlijks tientallen (nieuwe) medewerkers proactief en competentiegericht gaan werven. We wachten niet tot er een concrete vacature of opdracht is, maar gaan zelf op zoek naar een diversiteit aan kandidaten die we een loopbaan bij de gemeente willen aanbieden om op termijn door te stromen naar een reguliere werkplek. We besteden specifiek aandacht aan moeilijke vervulbare functies en werving van mensen uit ondervertegenwoordigde groepen. Om dit te kunnen realiseren is extra inzet nodig op het gebied van recruitment, ontwikkelingstrajecten en interne mobiliteit. Voorgesteld wordt om hiervoor incidentele middelen vrij te maken, aflopend van € 282.000 in 2023 naar € 71.000 in 2026.

Participatieadviseurs
Als gemeente laten we meer zien wat we doen in de wijk. We gaan onze inwoners en andere belanghebbenden snel en vroegtijdig betrekken bij de dingen die we in de stad doen, waarbij telkens vooraf duidelijk moet zijn waarop inwoners invloed hebben. Hiervoor zetten we een mix van instrumenten in. Per wijk en per onderwerp kijken we wat het beste werkt. Om uitvoeringsprojecten te ondersteunen, burgerparticipatie goed te implementeren in de organisatie en nieuw beleid uit het coalitieakkoord op een goede wijze te implementeren, zijn twee participatie-adviseurs nodig. Voorgesteld wordt om hiervoor in de jaren 2023 en 2024 € 150.000 vrij te maken.

Public affairs
De Arnhemse Public Affairs functie richt zich op de advisering en ondersteuning van het college op de (overstijgende) netwerken en partnerschappen Groene Metropoolregio en provincie, Euregio + stedennetwerk, G40 en VNG. Een specifieke lobbyfunctie is binnen de huidige formatie en budgetten niet te realiseren. Lobbyactiviteiten vinden vooral plaats vanuit de betreffende programma’s en projecten. De investering is nodig om hier meer regie op te krijgen, een meer actieve lobby richting Rijk te realiseren en te gaan werken met een strategische en rollende Arnhemse lobbyagenda in goede afstemming met het Public Affairs team van de Groene Metropoolregio Arnhem Nijmegen. Voorgesteld wordt om hiervoor incidenteel tot en met 2026 jaarlijks € 200.000 vrij te maken.

Strategisch huisvestingsplan
Gelet op het feit dat het huurcontract voor het stadskantoor in 2025 afloopt, is een onderzoek naar onze toekomstige huisvesting, uitmondend in een strategisch huisvestingsplan, op korte termijn gewenst en noodzakelijk. Daarbij onderzoeken we de mogelijkheden om de huisvesting in het stadhuis te concentreren. Daarnaast wordt onderzocht of gezamenlijke huisvesting in de wijken van de Teams Leefomgeving, Sociale Wijkteams en Werk & Inkomen kan bijdragen aan meer integraliteit in de aanpak en de gewenste versterking van de samenwerking. Om dit onderzoek uit te kunnen laten voeren is in zowel 2022 als in 2023 € 50.000 aan middelen noodzakelijk.

Vervroegde afronding reorganisatie W&I
De reorganisatie van Werk & Inkomen die in 2020 gestart is, loopt voor op schema. Voor deze reorganisatie zijn middelen gereserveerd in de bestemmingsreserve Bedrijfsvoering. In 2022 zullen de voor 2023 gereserveerde middelen worden onttrokken aan de bestemmingsreserve Bedrijfsvoering. Dit wordt meegenomen in Turap 2 - 2022. in 2023 worden de niet bestede middelen weer toegevoegd aan deze reserve.

Actualisatie erfpacht canons
Wanneer een erfpachter daarom verzoekt wordt het erfpachtperceel, conform bestaand beleid aan de pachter verkocht. Als gevolg van deze verkoop dalen de jaarlijkse canon opbrengsten. Deze worden nu vanaf 2023 structureel met € 58.000 verlaagd, waarmee de geraamde inkomsten uit erfpacht aansluiten bij de omvang van de gronden die in erfpacht zijn uitgegeven.

Correctie verwerking B2022 Beheer MFC's
In de Begroting 2022 is in de ontwikkelingen van het financieel kader toegelicht dat extra ruimte werd vrijgemaakt voor het beheer van MFC’s. Per abuis is dit niet cijfermatig in de Begroting 2022 verwerkt.