Ontwikkelingen in het financieel kader

Gemeentefonds in coalitieakkoord
In het coalitieakkoord zijn reeds de september- en decembercirculaire 2021 verwerkt. Tevens zijn in het coalitieakkoord inschattingen gemaakt over de meicirculaire (aanvullend accres, schrappen oploop opschalingskorting, herverdeling algemene uitkering en compensatie jeugdzorg). Voor het onderdeel Beschermd Wonen is in het coalitieakkoord al rekening gehouden met het nieuwe verdeelmodel dat voor Arnhem een nadelige oploop laat zien. Na het jaar 2026 waarin reeds rekening wordt gehouden met een nadeel van bijna € 15 miljoen loopt dit verder op tot bijna € 21 miljoen in 2027, ruim € 26 miljoen in 2028 en ruim € 28 miljoen vanaf 2029. Hiermee zal in de komende nieuwe begrotingen rekening moeten worden gehouden.

Gemeentefonds en overige ontwikkelingen aanvullend op het coalitieakkoord
In deze Begroting is de raming van het gemeentefonds bijgesteld op basis van de feitelijke meicirculaire 2022. Ten opzichte van de Begroting 2022 stijgt de gemeentefondsuitkering over de jaren tot en met 2025. Een groot deel daarvan betreft de nominale indexatie van de gemeentefondsuitkering dat tot uitdrukking komt in een hoger accres. Het accres laat in de meicirculaire vanaf 2026 echter een daling zien als gevolg van de wijziging van de normeringssystematiek. Het effect van dit zogenaamde accres-ravijn is circa € 25 miljoen voor Arnhem. De oploop van de opschalingskorting is tot en met het jaar 2025 geschrapt, ook dit is verwerkt in de meicirculaire.
De verdeling van het gemeentefonds sluit door onder andere de decentralisaties in het sociaal domein niet meer aan bij de huidige tijd en is bovendien in de afgelopen twintig jaar ingewikkeld en ondoorzichtig geworden. Daarom wordt vanaf 1 januari 2023 een compleet herzien verdeelmodel gebruikt. Het doel van de herziene verdeling is een stabiel verdeelmodel dat zo goed mogelijk aansluit bij de kosten van gemeenten. Het model is geen eindstation en zal continu onderhoud vragen. Op basis van een ingroeipad wordt in 3 jaar het maximale effect in elke gemeente bereikt. Voor Arnhem betekent dit een voordeel van ruim € 6 miljoen vanaf 2025 dat in de meicirculaire en daarmee in deze Begroting is meegenomen. De overige aanpassingen in het gemeentefonds die leiden tot aanpassingen in de lasten als gevolg van taakmutaties en decentralisatieuitkeringen zijn toegelicht in deel 3 (Financiële begroting).
Conform het advies van de Commissie van Wijzen zijn voor het jaar 2023 de middelen jeugdzorg incidenteel volledig in de meicirculaire verwerkt. Voor de jaren daarna vindt formele besluitvorming later plaats bij het afsluiten van de Hervormingsagenda. Daarbij vormt het advies van de Commissie van Wijzen het uitgangspunt. Op basis van de richtlijn vanuit Rijk en VNG mogen gemeenten de middelen in de begroting echter volledig meenemen, waarbij ook rekening gehouden wordt met een besparing die landelijk door het Rijk wordt uitgewerkt en naar verwachting tot lagere lasten bij gemeenten gaat leiden. In programma S07 Zorg en verderop in dit hoofdstuk wordt nader toegelicht op welke wijze de extra middelen voor jeugdzorg zullen worden ingezet.
Nader onderzoek naar de effecten van de nota Investeren, waarderen en afschrijven (nota IWA) op het meerjarig onderhoudsplan 2022 (MJOP) van het gemeentelijk vastgoed, levert een voordeel op. Tot slot is op deze plaats een administratieve correctie verwerkt van een boeking die in de vorige Begroting ten onrechte niet structureel was opgenomen.

In onderstaande tabel zijn alle hiervoor beschreven mutaties op het gemeentefonds vanuit het coalitieakkoord en aanvullend daarop opgenomen.