Reëel en structureel sluitende begroting
In onderstaande twee tabellen is samengevat weergegeven hoe de Begroting 2023 zich ontwikkelt ten opzichte van de vorige begroting. De eerste tabel betreft het financieel beeld uit het coalitieakkoord. In de tweede tabel worden de ontwikkelingen gepresenteerd die zich aanvullend op het coalitieakkoord voordoen bij het gemeentefonds en op de verschillende beleidsthema's. In de tabellen verderop in dit hoofdstuk waarin de beleidsontwikkelingen uitgesplitst worden, zijn voor de volledigheid ook de ontwikkelingen uit het coalitieakkoord opgenomen.
Financieel beeld 2023-2026 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|
Bedragen x € 1.000 | ||||
Uitgangspositie Begroting 2022 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toevoeging (+) of onttrekking (-) aan de algemene reserve voorafgaand aan coalitieakkoord | -1.032 | 5.726 | 4.474 | 2.468 |
Financiële tabel coalitieakkoord | 1.946 | -3.357 | 7.886 | -5.782 |
Waarvan structureel | 3.137 | 5.961 | 5.559 | -850 |
Waarvan incidenteel | -1.191 | -9.318 | 2.327 | -4.933 |
Toevoeging (+) of onttrekking (-) aan de algemene reserve na coalitieakkoord | 913 | 2.369 | 12.359 | -3.315 |
Waarvan structureel | 2.104 | 11.687 | 10.032 | 1.618 |
Waarvan incidenteel | -1.191 | -9.318 | 2.327 | -4.933 |
Na verwerking van het coalitieakkoord wordt in 2026 € 3,3 miljoen aan de algemene reserve onttrokken. Omdat € 4,9 miljoen daarvan incidenteel is resteert een structureel overschot van € 1,6 miljoen. Doordat in 2023 € 0,9 miljoen, in 2024 € 2,4 miljoen en in 2025 € 12,4 miljoen aan de algemene reserve wordt toegevoegd resteert na het coalitieakkoord samen met de onttrekking van € 3,3 miljoen totaal € 12,3 miljoen incidentele ruimte (de optelsom van de blauwe regel in de bovenstaande tabel).
Na het verschijnen van het coalitieakkoord, is de meicirculaire met betrekking tot het gemeentefonds gepubliceerd. De jaarlijkse mutatie van de gemeentefondsuitkering is in de onderstaande tabel opgenomen. Omdat de gemeentefondsuitkering in 2026 met € 5,7 miljoen veel minder hard stijgt dan in 2023 tot en met 2025 (€ 14,3 oplopend tot € 32,6) ontstaat er in 2023 tot en met 2025 een forse incidentele ruimte, waar er slecht beperkte structurele ruimte bestaat. In onderstaande figuur is in donkerblauw de structurele ruimte weergegeven die als gevolg van de ontwikkeling van het gemeentefonds ontstaat en in lichtblauw de incidentele ruimte.
In onderstaande figuur is voor de jaren 2023, 2024, 2025 en 2026 in de structurele en incidentele ruimte weergegeven die als gevolg van de ontwikkeling van het gemeentefonds ontstaat.
Met de budgettaire ruimte op basis van de meicirculaire ontstaat de mogelijkheid om een aantal (nieuwe) knelpunten op te lossen en middelen in te zetten op prioriteiten uit het coalitieakkoord waarvoor nog geen of onvoldoende middelen waren bestemd. De daarbij gemaakte keuzes en zijn eveneens in de onderstaande tabel weergegeven.
Financieel beeld 2022-2025 (vervolg) | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|
Gemeentefonds en overige Rijksontwikkelingen (structureel) | 14.312 | 26.825 | 32.637 | 5.725 |
Beleidsontwikkelingen | ||||
Een DUURZAAM Arnhem | -6.290 | -3.798 | -4.309 | -409 |
Waarvan structureel | 435 | 402 | 391 | 391 |
Waarvan incidenteel | -6.725 | -4.200 | -4.700 | -800 |
Een GROEN Arnhem | -7.113 | -5.788 | -4.553 | -4.734 |
Waarvan structureel | -33 | -33 | -33 | -214 |
Waarvan incidenteel | -7.080 | -5.755 | -4.520 | -4.520 |
Een KANSRIJK Arnhem | -4.352 | -3.016 | -2.246 | -1.242 |
Waarvan structureel | -560 | -421 | -391 | -442 |
Waarvan incidenteel | -3.792 | -2.595 | -1.855 | -800 |
Een VERBONDEN Arnhem | -6.065 | -4.721 | -2.931 | -2.835 |
Waarvan structureel | -1.215 | -1.041 | -781 | -781 |
Waarvan incidenteel | -4.850 | -3.681 | -2.150 | -2.055 |
Jaarlijkse bijstellingen | -8.787 | -5.972 | -5.499 | -6.288 |
Waarvan structureel | -6.303 | -6.790 | -6.952 | -6.288 |
Waarvan incidenteel | -2.484 | 818 | 1.453 | 0 |
Aanvullende toevoeging (+) of onttrekking (-) aan de algemene reserve cf Begroting 2023 | -17.381 | 5.898 | 25.459 | -13.098 |
Waarvan structureel | 8.740 | 30.629 | 34.904 | 9 |
Waarvan incidenteel | -26.122 | -24.731 | -9.445 | -13.107 |
Totaal Financieel beeld | 0 | 0 | 0 | 0 |
Na verwerking van de aanvullende beleidsontwikkelingen na het coalitieakkoord, blijkt dat met deze Begroting in 2023 een onttrekking van € 17,4 miljoen aan de algemene reserve wordt gedaan. In 2024 en 2025 wordt respectievelijk € 5,9 miljoen en 25,5 miljoen aan de algemene reserve toegevoegd. In 2026 wordt € 13,1 miljoen aan de algemene reserve onttrokken. Doordat de onttrekking van € 13,1 miljoen in 2026 van incidentele aard is en dus ná 2026 niet meer gedaan wordt, is de begroting structureel in evenwicht. Verderop in dit hoofdstuk wordt de benodigde weerstandscapaciteit toegelicht. Daaruit blijkt dat tot en met 2026 in totaal incidenteel € 23,1 miljoen uit de algemene reserve kan worden onttrokken zonder dat de weerstandsfactor onder de 1,4 zakt.
Samenvattend
Voorafgaand aan het coalitieakkoord werd in de meerjarenraming vanaf 2026 jaarlijks 2,5 miljoen toegevoegd aan de algemene reserve. In het coalitieakkoord is € 0,9 miljoen van deze structurele ruimte ingezet en resteert dus € 1,6 miljoen structurele ruimte. Met de aanvullende ontwikkelingen na het coalitieakkoord wordt deze structurele ruimte ook ingezet. Doordat er niet meer dan de structurele ruimte wordt ingezet, is de Begroting 2023 structureel in evenwicht.
De incidentele ruimte in de eerste jaren leidt in deze Begroting tot toevoegingen aan de algemene reserve in 2024 en 2025. In 2026 wordt € 13,1 miljoen van deze incidentele ruimte ingezet.
Mocht het Rijk overgaan tot een aanpassing van de accresberekening voor 2026, wat zou leiden tot een hogere gemeentefondsuitkering, dan groeit daarmee de structurele ruimte. in de eerdere figuur van de gemeentefondsuitkering zullen de donkerblauwe kolommen groeien. Aangezien de totale gemeentefondsuitkering in 2023 tot en met 2025 hetzelfde blijft, zal deze extra structurele ruimte dus ten koste gaan van de incidentele ruimte. Daarom is het van belang prudent om te gaan met de incidentele ruimte die de Begroting 2023 biedt.